Wydział Informatyki
Kierunek studiów Informatyka Poziom i forma studiów pierwszego stopnia inżynierskie stacjonarne
Specjalność / Ścieżka dyplomowania --- Profil kształcenia ogólnoakademicki
Nazwa przedmiotu Wprowadzenie do teorii chaosu Kod przedmiotu INF1WTC
Rodzaj przedmiotu obieralny
Forma zajęć i liczba godzin W Ć L P Ps T S Semestr 5
26 30 Punkty ECTS 5
Przedmioty wprowadzające Algebra liniowa z geometrią analityczną (INF1ALG),   Analiza matematyczna (INF1AMA),   Równania różniczkowe i różnicowe (INF1RRR),  
Cele przedmiotu

Zapoznanie studentów z podstawowymi koncepcjami teorii chaosu, nieliniowej dynamiki oraz ich zastosowaniami w analizie systemów komputerowych, i kryptografii. Studenci zdobędą wiedzę na temat chaotycznych układów dynamicznych, metod ich analizy oraz praktycznych implikacji w różnych dziedzinach informatyki, takich jak algorytmy genetyczne, sieci neuronowe i generowanie liczb losowych.

Treści programowe

Podstawy teorii chaosu. Układy dynamiczne i ich klasyfikacja. Pojęcie atraktorów, przestrzeń fazowa. Rodzaje fraktale i ich zastosowania. Teoria chaosu w generowaniu liczb losowych.

Wykład:
1. Wprowadzenie do układów równań różniczkowych
2. Wprowadzenie do układów równań różnicowych
3. Układy dynamiczne i ich klasyfikacja – różnice między układami liniowymi, nieliniowymi i chaotycznymi
4. Podstawy teorii chaosu – Czym jest chaos deterministyczny? Przegląd głównych pojęć i koncepcji
5. Pojęcie atraktorów, przestrzeń fazowa
6. Fraktale IFS oraz fraktale z funkcji zespolonych
7. Zastosowania fraktali
8. Metody analizy chaosu – Wykrywanie chaosu w danych, wymiar fraktalny, wykładniki Lapunowa
9. Odwzorowanie logistyczne i bifurkacje
10. Odwzorowanie Henona i Lozi
11. Efekt motyla i wrażliwość na warunki początkowe – układ Lorenza
12. Teoria chaosu w generowaniu liczb losowych – Chaotyczne PRNG, kryptografia i analiza losowości
13. Zaliczenie wykładu

Pracownia specjalistyczna:
1. Symulacja rozwiązań wybranych układów równań różniczkowych
2. Symulacja rozwiązań wybranych układów równań różnicowych
3. Linearyzacja i badanie zachowań rozwiązań
4. Analiza wpływu warunków początkowych na zachowania układu
5. Symulacja odwzorowania logistycznego– wykres iteracji, diagram bifurkacyjny, analiza chaosu
6. Symulacja odwzorowania Henona, Lozi i innych– wykres iteracji, diagram bifurkacyjny, analiza chaosu
7. Generowanie atraktora Lorenza
8. Implementacja algorytmu do wyznaczania wykładników Lapunowa
9. Fraktale IFS
10. Fraktale z funkcji zespolonych
11. Tworzenie fraktali Mandelbrota i Julii w Pythonie
12. Zastosowania fraktali
13. Generowanie liczb pseudolosowych z wykorzystaniem chaosu
14. Analiza szeregów czasowych i wykrywanie chaosu
15. Prezentacja wybranych sprawozdań

Metody dydaktyczne

metoda tekstu przewodniego,   metoda projektów,   dyskusja panelowa,   wykład informacyjny,  

Forma zaliczenia

Wykład: zaliczenie pisemne
Pracownia specjalistyczna: 5 sprawozdań

Symbol efektu uczenia się Zakładane efekty uczenia się Odniesienie do kierunkowych efektów uczenia się
E1 podstawowe pojęcia teorii chaosu, w tym dynamikę nieliniową, efekt motyla, bifurkacje i atraktory INF1_W01
INF1_W14
E2 znaczenie i zastosowania chaotycznych systemów dynamicznych w informatyce INF1_W01
INF1_W14
E3 implementować i analizować chaotyczne układy dynamiczne przy użyciu narzędzi programistycznych (np. Python, MATLAB) INF1_U01
INF1_U13
E4 identyfikować cechy chaotycznych systemów oraz stosować metody analizy chaosu, takie jak wykładniki Lapunowa czy analiza szeregów czasowych INF1_U01
INF1_U13
Symbol efektu uczenia się Sposób weryfikacji efektu uczenia się Forma zajęć na której zachodzi weryfikacja
E1 zaliczenie pisemne W
E2 zaliczenie pisemne W
E3 wykonanie sprawozdań Ps
E4 wykonanie sprawozdań Ps
Bilans nakładu pracy studenta (w godzinach) Liczba godz.
Wyliczenie
1 - udział w wykładach 26
2 - udział w pracowni specjalistycznej 30
3 - udział w konsultacjach 4
4 - przygotowanie do zaliczenia wykładu 15
5 - przygotowanie sprawozdań 50
RAZEM: 125
Wskaźniki ilościowe GODZINY ECTS
Nakład pracy studenta związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela 56
(1)+(2)
2.2
Nakład pracy studenta związany z zajęciami o charakterze praktycznym 80
(2)+(5)
3.2
Literatura podstawowa

1. H.G. Schuster, Chaos deterministyczny : Wprowadzenie, Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995
2. E. Ott, Chaos w Układach dynamicznych, Warszawa, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1997
3. J. Kudrewicz, M. Szewczyk, Fraktale i chaos, Wyd. 5, Warszawa: Wydawnictwo WNT, 2015
4. H.O. Peitgen, J. Hartmut, S. Dietmar, Chaos and fractals , New Frontiers of Science. New York: Springer-Verlag, 1992

Literatura uzupełniająca

1. S.H. Strogatz, Nonlinear dynamics and chaos: with applications to physics, biology, chemistry, and engineering, 2018
2. E.N. Lorenz, The Essence of Chaos. 1993
3. Artykuły w „Chaos: An Interdisciplinary Journal of Nonlinear Science”
4. B.B. Mandelbrot, The Fractal Geometry of Nature, 1982

Jednostka realizująca Katedra Matematyki Data opracowania programu
Program opracował(a) dr hab. Dorota Mozyrska 2025.02.23